در روابط مالی و معاملاتی، گاهی پیش میآید که بدهکار در زمان مقرر، بدهی خود را پرداخت نمیکند. این تأخیر علاوه بر تضییع حق طلبکار، باعث کاهش ارزش پول و وارد شدن خسارت به وی میشود. قانونگذار برای جبران این خسارت، نهاد خسارت تأخیر تأدیه را پیشبینی کرده است.
خسارت تأخیر تأدیه یکی از پرکاربردترین دعاوی مالی است و در بسیاری از پروندههای مربوط به چک، سفته، قراردادهای مالی و وام مطرح میشود. در این مقاله به بررسی مبانی قانونی، شرایط مطالبه، مدارک لازم، مراحل دادرسی و در نهایت یک نمونه دادخواست خسارت تأخیر تأدیه 1404 میپردازیم.
خسارت تأخیر تأدیه چیست؟
به زبان ساده، خسارت تأخیر تأدیه یعنی مبلغی که بدهکار علاوه بر اصل دین، بابت دیرکرد در پرداخت بدهی باید به طلبکار بپردازد. این خسارت بر اساس نرخ تورم و شاخص بانک مرکزی محاسبه میشود و هدف آن جبران کاهش ارزش پول و حفظ حقوق طلبکار است.
مبنای قانونی خسارت تأخیر تأدیه
مهمترین ماده قانونی در این زمینه، ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی است که مقرر میدارد:
«در دعاوی که موضوع آن دین و از نوع وجه رایج باشد، هرگاه پس از سررسید، مدیون در تأدیه آن تأخیر نماید، با مطالبه داین و تمکن مدیون، دادگاه با رعایت نرخ تورم که توسط بانک مرکزی اعلام میشود، محاسبه و حکم به پرداخت خسارت تأخیر تأدیه خواهد داد.»
بنابراین سه شرط اصلی برای مطالبه خسارت تأخیر تأدیه وجود دارد:
-
دین باید از نوع وجه رایج (پول نقد) باشد.
-
طلبکار پرداخت بدهی را مطالبه کرده باشد.
-
بدهکار توانایی پرداخت داشته ولی عمداً یا بدون عذر موجه تأخیر کرده باشد.
چه کسانی میتوانند دادخواست خسارت تأخیر تأدیه بدهند؟
-
دارنده چک برگشتی
-
دارنده سفته یا برات
-
طلبکار در قراردادهای مالی و وام
-
هر شخصی که طلب نقدی از دیگری دارد و بدهکار در پرداخت آن تأخیر کرده است
مدارک لازم برای دادخواست خسارت تأخیر تأدیه
-
قرارداد، چک، سفته یا هر سند مثبت طلب
-
اظهارنامه رسمی یا درخواست کتبی برای مطالبه بدهی
-
گواهی عدم پرداخت چک یا سفته (در صورت وجود)
-
مدارک هویتی خواهان (کارت ملی و شناسنامه)
-
محاسبات مربوط به نرخ تورم از زمان سررسید تا تاریخ تقدیم دادخواست
مراحل رسیدگی به دادخواست خسارت تأخیر تأدیه
-
تنظیم دادخواست بر اساس نمونه رسمی
-
ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
-
ارجاع پرونده به شعبه دادگاه صالح (عمومی حقوقی یا شورای حل اختلاف)
-
بررسی مدارک و دفاعیات طرفین
-
ارجاع به کارشناس رسمی دادگستری برای محاسبه میزان خسارت
-
صدور حکم دادگاه مبنی بر پرداخت اصل دین به همراه خسارت تأخیر تأدیه
نکات مهم در دعوای خسارت تأخیر تأدیه
-
خسارت فقط در مورد وجه رایج (پول نقد) قابل مطالبه است، نه اموال غیرنقدی.
-
ملاک محاسبه، شاخص تورم بانک مرکزی است.
-
دادگاه معمولاً پرونده را برای محاسبه دقیق به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع میدهد.
-
خسارت تأخیر تأدیه معمولاً از تاریخ مطالبه یا سررسید محاسبه میشود.
-
امکان توافق طرفین برای عدم مطالبه خسارت یا تعیین مبلغ ثابت وجود دارد.
پرسشهای متداول
1. آیا خسارت تأخیر تأدیه شامل بدهیهای غیرنقدی هم میشود؟
خیر، فقط شامل وجه نقد است.
2. از چه تاریخی خسارت تأخیر تأدیه محاسبه میشود؟
از تاریخ سررسید دین یا مطالبه رسمی طلبکار تا روز پرداخت.
3. آیا میتوان خسارت تأخیر تأدیه را در مورد چک مطالبه کرد؟
بله، دارنده چک برگشتی میتواند علاوه بر اصل مبلغ چک، خسارت تأخیر تأدیه را هم مطالبه کند.
4. اگر بدهکار واقعاً توانایی پرداخت نداشته باشد، باز هم خسارت تعلق میگیرد؟
خیر، شرط تعلق خسارت، تمکن مالی بدهکار است.
دانلود فایل کامل نمونه دادخواست خسارت تأخیر تأدیه 1404
سایت پرونده یار برای سهولت کاربران، فایل کامل و قابل ویرایش نمونه دادخواست خسارت تأخیر تأدیه 1404 را آماده کرده است. این فایل شامل:
-
متن کامل دادخواست
-
چک لیست هشدارهای قانونی
-
توضیحات مواد قانونی مرتبط
-
راهنمای ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی
-
بروزرسانی محتوا (1404)
👇🏻[لینک دانلود فایل کامل نمونه دادخواست خسارت تأخیر تأدیه 1404]👇🏻
