ازدواج به عنوان یک عقد لازم در قانون مدنی ایران شناخته میشود و اصولاً تنها از طریق طلاق یا فسخ نکاح منحل میگردد. در حالی که طلاق به اراده زوج (یا در مواردی زوجه با داشتن حق طلاق یا شرایط قانونی) انجام میشود، فسخ نکاح نهادی استثنایی است که در صورت وجود عیوب مشخص و قانونی برای یکی از طرفین، امکانپذیر خواهد بود.
از آنجا که اثبات شرایط فسخ نکاح نیازمند مراجعه به دادگاه خانواده است، فرد ذینفع باید دادخواست تأیید فسخ نکاح را به دادگاه ارائه دهد. در این مقاله، ضمن بررسی شرایط فسخ نکاح، مدارک و روند رسیدگی، یک نمونه دادخواست فسخ نکاح 1404 و در پایان یک چکلیست هشدارهای قانونی ارائه میشود.
فسخ نکاح در قانون مدنی
مطابق مواد ۱۱۲۲ تا ۱۱۲۸ قانون مدنی، فسخ نکاح در موارد مشخصی برای هر یک از زوجین امکانپذیر است.
موارد فسخ نکاح برای مرد (ماده 1122 قانون مدنی):
-
قرن (بیماری مقاربتی خاص)
-
جذام
-
برص (پیسی)
-
افضاء (یکی شدن مجرای ادرار و قاعدگی)
-
زمینگیری
-
نابینایی از هر دو چشم
موارد فسخ نکاح برای زن (ماده 1123 قانون مدنی):
-
جنون
-
خصاء (ناتوانی جنسی)
-
عنن (ناتوانی در نزدیکی)
-
مقطوع بودن آلت تناسلی
موارد فسخ برای هر یک از زوجین (ماده 1124 به بعد):
-
تدلیس (فریب در ازدواج)
-
وجود عیوب پنهان
-
تخلف از شرط ضمن عقد
تفاوت فسخ نکاح و طلاق
-
طلاق: معمولاً نیازمند صیغه خاص و تشریفات قانونی است.
-
فسخ نکاح: به محض وجود شرایط قانونی و حکم دادگاه، عقد منحل میشود.
-
عده: در فسخ نکاح، زن باید عده نگه دارد (به جز در برخی موارد خاص).
-
مهر: در فسخ نکاح بسته به نوع نزدیکی، زن مستحق تمام یا نصف مهریه خواهد بود.
مدارک لازم برای دادخواست تأیید فسخ نکاح
-
اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی زوجین
-
اصل و کپی سند ازدواج
-
مدارک پزشکی یا مستندات عیب مورد ادعا
-
شهادت شهود در صورت وجود تدلیس یا فریب
-
گزارش پزشکی قانونی (در موارد بیماری یا ناتوانی جنسی)
دادگاه صالح برای رسیدگی
مرجع صالح برای رسیدگی به دادخواست فسخ نکاح، دادگاه خانواده محل اقامت خوانده یا محل انعقاد عقد است.
مراحل طرح دعوای تأیید فسخ نکاح
1. تنظیم دادخواست
ابتدا باید دادخواست بر اساس نمونه رسمی تنظیم گردد.
2. ثبت در دفاتر خدمات قضایی
دادخواست همراه با مدارک ضمیمه در سامانه ثنا و دفاتر خدمات قضایی ثبت میشود.
3. بررسی اولیه دادگاه
قاضی دادگاه خانواده دلایل و مدارک را بررسی کرده و در صورت لزوم طرفین را برای تحقیقات تکمیلی احضار میکند.
4. ارجاع به پزشکی قانونی
در صورت استناد به بیماری یا عیوب جسمی، ارجاع به پزشکی قانونی الزامی است.
5. صدور حکم فسخ نکاح
چنانچه ادعای فسخ اثبات شود، دادگاه حکم به تأیید فسخ نکاح صادر میکند.
نکات مهم در فسخ نکاح
-
فسخ نکاح نیازمند رعایت تشریفات خاص مانند طلاق نیست، اما صدور حکم دادگاه ضروری است.
-
زوجه پس از فسخ نکاح باید عده نگه دارد.
-
اگر نزدیکی صورت گرفته باشد، زوجه مستحق مهریه خواهد بود.
-
در صورت تدلیس (فریب در ازدواج)، شخص فریبدهنده مسئول جبران خسارت است.
-
فسخ نکاح اثر فوری دارد و از تاریخ صدور حکم، رابطه زوجیت منحل میشود.
پرسشهای متداول
آیا زن میتواند به دلیل عنن شوهر فسخ نکاح کند؟
بله، ماده 1122 قانون مدنی چنین حقی را برای زن قائل شده است.
آیا نیاز به اذن شوهر برای فسخ نکاح وجود دارد؟
خیر، فسخ نکاح بر اساس شرایط قانونی و حکم دادگاه انجام میشود.
آیا در فسخ نکاح مهریه تعلق میگیرد؟
اگر نزدیکی انجام شده باشد، زن مستحق تمام مهریه است و در غیر این صورت تنها نصف مهریه پرداخت میشود.
آیا امکان اعتراض به حکم فسخ نکاح وجود دارد؟
بله، همانند سایر احکام دادگاههای خانواده، قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه تجدیدنظر استان است.
دانلود فایل کامل نمونه دادخواست تأیید فسخ نکاح 1404
پروندهیار برای سهولت کاربران، فایل کامل و قابل ویرایش نمونه دادخواست تأیید فسخ نکاح 1404 را آماده کرده است. این فایل شامل:
-
متن رسمی دادخواست
-
چک لیست هشدارهای قانونی
-
استناد به مواد قانونی
-
راهنمای ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی
-
بروزرسانی محتوا (1404)
👇🏻[لینک دانلود فایل کامل نمونه دادخواست فسخ نکاح 1404]👇🏻
