قراردادها اساس روابط حقوقی و مالی افراد در جامعه هستند. مطابق قانون مدنی، پس از انعقاد قرارداد، طرفین موظف به انجام تعهدات مندرج در آن هستند. با این حال، گاهی یکی از طرفین از اجرای تعهد خودداری میکند. در چنین شرایطی، طرف مقابل میتواند با تنظیم دادخواست الزام به ایفای تعهد، اجرای تعهد را از طریق دادگاه مطالبه کند.
در این مقاله، به بررسی مفهوم الزام به ایفای تعهد، شرایط قانونی، مدارک لازم، مراحل رسیدگی و در نهایت یک نمونه دادخواست الزام به ایفاء تعهد 1404 همراه با فایل کامل میپردازیم.
الزام به ایفای تعهد چیست؟
مطابق ماده 219 قانون مدنی:
«عقودی که بر طبق قانون واقع شده باشد، بین متعاملین و قائممقام آنها لازمالاتباع است مگر اینکه به رضای طرفین اقاله یا به علت قانونی فسخ شود.»
به عبارت دیگر، اگر شخصی متعهد به انجام کاری (مانند انتقال ملک، پرداخت وجه یا تحویل کالا) باشد و از اجرای آن امتناع کند، متعهدله میتواند از دادگاه بخواهد او را ملزم به ایفای تعهد نماید.
موارد شایع الزام به ایفای تعهد
-
الزام فروشنده به انتقال رسمی ملک
-
الزام خریدار به پرداخت ثمن معامله
-
الزام موجر یا مستأجر به انجام تعهدات مندرج در قرارداد اجاره
-
الزام پیمانکار به اجرای مفاد قرارداد پیمانکاری
-
الزام به تحویل کالا یا انجام کار مشخص
شرایط طرح دعوای الزام به ایفای تعهد
-
وجود قرارداد معتبر (کتبی یا شفاهی همراه با ادله کافی)
-
تعیین موضوع تعهد به صورت مشخص و قابل اجرا
-
نقض تعهد یا امتناع متعهد از انجام آن
-
عدم وجود مانع قانونی برای اجرای تعهد
مدارک لازم برای دادخواست الزام به ایفای تعهد
-
اصل یا تصویر مصدق قرارداد
-
کارت ملی و شناسنامه خواهان
-
گواهیهای پرداخت (چک، فیش بانکی و…)
-
مدارک مالکیت (در صورت تعهد به انتقال ملک)
-
وکالتنامه (در صورت اقدام توسط وکیل)
مرجع صالح برای رسیدگی
-
اگر موضوع دعوا مال غیرمنقول (مثل ملک) باشد → دادگاه محل وقوع مال غیرمنقول
-
در سایر موارد → دادگاه عمومی حقوقی محل اقامت خوانده / دادگاه صلح
مراحل رسیدگی به دعوای الزام به ایفای تعهد
1. تنظیم دادخواست
خواهان باید خواسته خود را به شکل دقیق در قالب نمونه دادخواست الزام به ایفای تعهد درج کند.
2. ثبت دادخواست
دادخواست و مدارک در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و به دادگاه صالح ارسال میشود.
3. رسیدگی دادگاه
قاضی با بررسی قرارداد، دلایل و دفاعیات طرفین، در صورت احراز تخلف، حکم الزام به ایفای تعهد صادر میکند.
4. اجرای حکم
پس از قطعیت حکم، واحد اجرای احکام ملزم به اجرای مفاد آن خواهد بود.
نکات مهم در دعوای الزام به ایفای تعهد
-
قرارداد باید معتبر و قانونی باشد؛ قراردادهای باطل یا نامشروع قابلیت اجرا ندارند.
-
اگر موضوع تعهد غیرممکن باشد (مثلاً ملکی که وجود ندارد)، الزام به ایفای تعهد منتفی خواهد بود.
-
در صورت امتناع طولانیمدت متعهد، متعهدله میتواند علاوه بر الزام، خسارت تأخیر در انجام تعهد را نیز مطالبه کند.
-
بهتر است قبل از طرح دعوا، یک اظهارنامه رسمی برای متعهد ارسال شود.
پرسشهای متداول
1. آیا الزام به ایفای تعهد فقط در قراردادهای کتبی مطرح میشود؟
خیر، قرارداد شفاهی نیز معتبر است به شرطی که با ادله کافی مانند شهادت شهود یا پرداختها ثابت شود.
2. اگر متعهد فوت کند، دعوا علیه چه کسی مطرح میشود؟
تعهد به وراث منتقل میشود و دعوا علیه آنها اقامه خواهد شد.
3. آیا امکان فسخ قرارداد به جای الزام وجود دارد؟
بله، اگر شرایط فسخ وجود داشته باشد، خواهان میتواند فسخ قرارداد را مطالبه کند.
4. مدت زمان رسیدگی به دعوای الزام به ایفای تعهد چقدر است؟
بسته به پیچیدگی قرارداد و مدارک، ممکن است چند ماه تا بیش از یک سال طول بکشد.
دانلود فایل کامل نمونه دادخواست الزام به ایفای تعهد 1404
برای سهولت شما، فایل کامل نمونه دادخواست الزام به ایفای تعهد 1404 آماده شده است. این فایل شامل:
-
متن کامل دادخواست استاندارد
-
چک لیست هشدارهای قانونی
-
مواد قانونی مرتبط
-
راهنمای ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی
-
بروزرسانی محتوا (1404)
👇🏻[لینک دانلود فایل کامل نمونه دادخواست الزام به ایفای تعهد 1404]👇🏻
